انواع پایگاه داده‌ها از نظر ساختار و کاربرد کدام‌اند

---

پایگاه‌های داده از نظر ساختار و کاربرد انواع مختلفی دارند که در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

**بر اساس ساختار (مدل داده):**

* **پایگاه داده رابطه‌ای (Relational Database):**
* **ساختار:** داده‌ها در جداول با سطرها (رکوردها) و ستون‌ها (فیلدها) سازماندهی می‌شوند. ارتباط بین جداول از طریق کلیدهای اصلی (Primary Key) و خارجی (Foreign Key) تعریف می‌شود.
* **کاربرد:** رایج‌ترین نوع پایگاه داده، مناسب برای اکثر برنامه‌های تجاری، مدیریت مشتریان، حسابداری، مدیریت موجودی، و غیره.
* **مثال‌ها:** MySQL, PostgreSQL, Oracle, SQL Server, MariaDB
* **مزایا:** سازگاری بالا، یکپارچگی داده، استانداردهای مشخص، قابلیت پرس و جو قوی با SQL.
* **معایب:** ممکن است برای داده‌های پیچیده و غیر ساختاریافته (مانند متن، تصویر، ویدیو) مناسب نباشد.

* **پایگاه داده NoSQL (Not Only SQL):**
* **ساختار:** انعطاف‌پذیرتر از پایگاه داده‌های رابطه‌ای، با مدل‌های مختلف مانند:
* **پایگاه داده سندی (Document Database):** داده‌ها به صورت اسناد (مانند JSON یا XML) ذخیره می‌شوند.
* **پایگاه داده کلید-مقدار (Key-Value Database):** داده‌ها به صورت جفت‌های کلید-مقدار ذخیره می‌شوند.
* **پایگاه داده ستونی (Column-Family Database):** داده‌ها به صورت ستون‌ها سازماندهی می‌شوند.
* **پایگاه داده گرافی (Graph Database):** داده‌ها به صورت گره‌ها و یال‌ها برای نمایش روابط بین آن‌ها ذخیره می‌شوند.
* **کاربرد:** مناسب برای داده‌های بزرگ، غیر ساختاریافته، و برنامه‌هایی که نیاز به مقیاس‌پذیری بالا دارند (مانند شبکه‌های اجتماعی، اینترنت اشیا، تحلیل داده بزرگ).
* **مثال‌ها:** MongoDB (سندی), Redis (کلید-مقدار), Cassandra (ستونی), Neo4j (گرافی)
* **مزایا:** مقیاس‌پذیری بالا، انعطاف‌پذیری در ساختار داده، عملکرد بالا در برخی موارد خاص.
* **معایب:** عدم وجود استاندارد مشخص، پیچیدگی در مدیریت و نگهداری، ممکن است سازگاری داده پایین‌تر باشد.

* **پایگاه داده شی‌گرا (Object-Oriented Database):**
* **ساختار:** داده‌ها به صورت اشیا با ویژگی‌ها و متدها ذخیره می‌شوند، مشابه زبان‌های برنامه‌نویسی شی‌گرا.
* **کاربرد:** برنامه‌هایی که با داده‌های پیچیده و رابطه‌های پیچیده بین اشیا سروکار دارند (مانند CAD/CAM، سیستم‌های چندرسانه‌ای).
* **مثال‌ها:** ObjectDB, Versant Object Database
* **مزایا:** مدل‌سازی داده طبیعی‌تر، امکان استفاده از مفاهیم شی‌گرایی.
* **معایب:** پیچیدگی در پیاده‌سازی، کمتر رایج از پایگاه داده‌های رابطه‌ای و NoSQL.

* **پایگاه داده سلسله مراتبی (Hierarchical Database):**
* **ساختار:** داده‌ها به صورت یک درخت با یک گره ریشه و گره‌های فرزند سازماندهی می‌شوند.