نرم‌افزارهای متن‌باز در مقابل نرم‌افزارهای تجاری چه تفاوتی دارند

---

تفاوت اصلی بین نرم‌افزارهای متن‌باز و نرم‌افزارهای تجاری در **نحوه توزیع، دسترسی به کد منبع، و مجوزهای استفاده** آنها است. در اینجا به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم:

**نرم‌افزار متن‌باز (Open Source Software - OSS):**

* **کد منبع:** کد منبع این نرم‌افزارها به صورت **عمومی در دسترس** است. هر کسی می‌تواند کد را ببیند، آن را مطالعه کند، تغییر دهد و توزیع کند.
* **مجوز (License):** تحت مجوزهای متن‌باز توزیع می‌شود که اجازه استفاده، اصلاح و توزیع نرم‌افزار را می‌دهد. مجوزهای مختلفی وجود دارند (مانند GPL, MIT, Apache) که هر کدام شرایط خاص خود را دارند، اما وجه اشتراک همه آن‌ها **آزادی** است.
* **هزینه:** اغلب **رایگان** است، اما ممکن است برای خدمات اضافی (مانند پشتیبانی، آموزش، سفارشی‌سازی) هزینه دریافت شود.
* **توسعه:** معمولاً توسط یک **جامعه بزرگ از توسعه‌دهندگان** داوطلب و یا شرکت‌های مختلف توسعه داده می‌شود.
* **کنترل:** کاربران کنترل بیشتری بر روی نرم‌افزار دارند زیرا می‌توانند آن را متناسب با نیازهای خود تغییر دهند.
* **امنیت:** به دلیل در دسترس بودن کد منبع، به طور معمول **امنیت بالاتری** دارد زیرا آسیب‌پذیری‌ها سریع‌تر شناسایی و رفع می‌شوند (هرچند این یک مزیت بالقوه است و بستگی به فعال بودن جامعه توسعه دارد).
* **انعطاف‌پذیری:** بسیار **انعطاف‌پذیر** است و می‌توان آن را برای نیازهای خاص سفارشی کرد.
* **وابستگی:** به یک فروشنده خاص وابسته نیستید.
* **مثال‌ها:** Linux, Apache, MySQL, Firefox, LibreOffice, WordPress.

**نرم‌افزار تجاری (Proprietary Software):**

* **کد منبع:** کد منبع این نرم‌افزارها **محرمانه** است و برای عموم در دسترس نیست.
* **مجوز (License):** تحت مجوزهای تجاری توزیع می‌شود که معمولاً محدودیت‌های زیادی بر نحوه استفاده، توزیع و تغییر نرم‌افزار اعمال می‌کند.
* **هزینه:** معمولاً **هزینه دارد** و باید برای استفاده از آن لایسنس (مجوز) خریداری شود.
* **توسعه:** معمولاً توسط یک **شرکت یا سازمان** توسعه داده می‌شود.
* **کنترل:** کاربران کنترل محدودی بر روی نرم‌افزار دارند و نمی‌توانند آن را تغییر دهند.
* **امنیت:** امنیت به تعهدات و تلاش‌های شرکت توسعه‌دهنده بستگی دارد.
* **انعطاف‌پذیری:** معمولاً کمتر انعطاف‌پذیر است و امکان سفارشی‌سازی آن محدود است.
* **وابستگی:** به یک فروشنده خاص وابسته هستید.
* **مثال‌ها:** Microsoft Windows, Microsoft Office, Adobe Photoshop, macOS.

**جدول خلاصه:**

| ویژگی | نرم‌افزار متن‌باز | نرم‌افزار تجاری |
|--------------|-------------------------------------------------------|------------------------------------------------------|
| کد منبع | در دسترس | محرمانه |
| مجوز | مجوزهای متن‌باز (آزادی استفاده، تغییر، توزیع) | مجوزهای تجاری (محدودیت استفاده) |