معماری سه‌لایه در طراحی نرم‌افزار به چه معناست

خلاصه
1404/03/14

معماری سه‌لایه (Three-Tier Architecture) یک الگوی طراحی نرم‌افزار است که برنامه‌ها را به سه لایه منطقی و مستقل تقسیم می‌کند. هر لایه وظایف خاصی را بر عهده دارد و این جداسازی، م

معماری سه‌لایه در طراحی نرم‌افزار به چه معناست

معماری سه‌لایه (Three-Tier Architecture) یک الگوی طراحی نرم‌افزار است که برنامه‌ها را به سه لایه منطقی و مستقل تقسیم می‌کند. هر لایه وظایف خاصی را بر عهده دارد و این جداسازی، مزایای متعددی از جمله بهبود قابلیت نگهداری، توسعه، و مقیاس‌پذیری را به همراه دارد.

این سه لایه عبارتند از:

**1. لایه ارائه (Presentation Layer):**

* **نقش:** این لایه، رابط کاربری برنامه را شامل می‌شود. این لایه مستقیماً با کاربر تعامل دارد و مسئول نمایش اطلاعات به کاربر و دریافت ورودی از کاربر است.
* **وظایف:**
* نمایش داده‌ها به کاربر (مانند صفحات وب، فرم‌ها، گزارش‌ها)
* دریافت ورودی از کاربر (مانند اطلاعات فرم‌ها، کلیک‌ها)
* اعتبارسنجی اولیه ورودی کاربر (مانند بررسی فرمت ایمیل)
* ارسال درخواست‌ها به لایه میانی برای پردازش
* **مثال‌ها:** صفحات HTML، فرم‌های وب، برنامه‌های موبایل، رابط کاربری گرافیکی (GUI) دسکتاپ

**2. لایه منطق (Business Logic Layer):**

* **نقش:** این لایه، منطق تجاری اصلی برنامه را پیاده‌سازی می‌کند. این لایه درخواست‌های دریافتی از لایه ارائه را پردازش می‌کند، قوانین کسب‌وکار را اعمال می‌کند، و داده‌ها را برای ارائه به لایه ارائه آماده می‌کند.
* **وظایف:**
* دریافت درخواست‌ها از لایه ارائه
* اعتبارسنجی و پردازش داده‌ها
* اجرای قوانین کسب‌وکار (مانند محاسبه قیمت، اعمال تخفیف‌ها)
* ارتباط با لایه داده برای دسترسی به اطلاعات مورد نیاز
* ارسال نتایج به لایه ارائه
* **مثال‌ها:** کلاس‌های جاوا، سرویس‌های وب، کامپوننت‌های منطقی

**3. لایه داده (Data Layer):**

* **نقش:** این لایه، مسئول دسترسی به داده‌ها و مدیریت آنها است. این لایه داده‌ها را از منابع مختلف (مانند پایگاه‌های داده، فایل‌ها، APIها) بازیابی می‌کند و آنها را برای استفاده توسط لایه منطق آماده می‌کند.
* **وظایف:**
* ذخیره و بازیابی داده‌ها از پایگاه‌های داده
* مدیریت اتصالات به پایگاه‌های داده
* اجرای عملیات CRUD (ایجاد، خواندن، به‌روزرسانی، حذف)
* حفظ یکپارچگی و امنیت داده‌ها
* **مثال‌ها:** پایگاه‌های داده SQL (مانند MySQL، PostgreSQL، SQL Server)، پایگاه‌های داده NoSQL (مانند MongoDB، Cassandra)، سیستم‌های مدیریت فایل

**مزایای استفاده از معماری سه‌لایه:**

* **قابلیت نگهداری (Maintainability):** تغییرات در یک لایه معمولاً تأثیری بر سایر لایه‌ها ندارد، زیرا لایه‌ها به طور مستقل از یکدیگر توسعه می‌یابند.
* **قابلیت توسعه (Scalability):** هر لایه را می‌توان به طور مستقل مقیاس‌بندی کرد، بسته به نیاز. به عنوان مثال، اگر لایه منطق تحت فشار باشد، می‌توان آن را روی سرورهای بیشتری توزیع کرد.
* **قابلیت استفاده مجدد (Reusability):** اجزای لایه منطق را می‌توان در برنامه‌های مختلف


سایر مقالات آموزشی شرکت نرم افزاری آبان رایان البرز :